(H2N2)-Bước đột phá trong việc nghiên cứu hiện tượng gạo bạc bụng của Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế hứa hẹn sự gia tăng sản lượng và chất lượng lúa gạo trên thế giới.
Gạo bạc bụng là gì?
Theo Tiến sĩ Melissa Fitzgerald, người phụ trách nghiên cứu về dinh dưỡng và chất lượng hạt lúa tại Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI), hiện tượng gạo bạc bụng ảnh hưởng tới chất lượng và giá gạo trên mọi thị trường. “Gạo bạc bụng có những điểm trắng đục trong hạt lúa. Đám màu trắng đục là nơi tinh bột trong gạo hình thành chưa đúng tiêu chuẩn nên những phần này rất yếu và dễ vỡ và khó xay sát”, Tiến sĩ Melissa Fitzgerald cho biết.
Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy một trong những nguyên nhân chính gây bạc bụng ở gạo là do nhiệt độ môi trường cao trong thời kỳ phát triển của hạt lúa, dẫn đến việc hạn chế trong quy trình cung cấp đường cho hạt gạo. Nói cách khác, nguyên nhân chính là sự ‘trục trặc’ trong quá trình phát triển hoàn chỉnh hạt lúa khiến cho lượng đường cung cấp cho hạt không đầy đủ để tạo ra những hạt có tinh bột tốt. Hiện tượng bạc bụng không xảy ra ở tất cả các giống lúa.
Tuy nhiên, khi thời tiết ấm lên hoặc nhiệt độ biến đổi trong quá trình hạt phát triển thì hiện tượng bạc bụng xảy ra ở mọi giống lúa được nghiên cứu. Việc hạn chế sự bạc bụng của gạo đóng vai trò rất quan trọng với các nước sản xuất gạo. Ví dụ, Úc đang cố gắng hướng tới sản xuất gạo có giá trị cao cho một số thị trường riêng. Vì vậy, nước này đã đầu tư mạnh để loại bỏ các hạt gạo bạc bụng trong mẫu giới thiệu hàng. Một số nước khác như Nhật Bản, Thái Lan và Campuchia cũng có báo cáo tỉ lệ gạo bạc bụng cao hơn trong vài năm qua.
Đây là một trong những đặc điểm về chất lượng gạo mà các nước này đang cần giải quyết. Vậy tại sao người nông dân chưa thay thế những giống lúa có tỉ lệ bạc bụng thấp? Ông Fitzfgerald cho rằng đây là một câu hỏi khó.
Mỗi nước có những giống lúa truyền thống riêng với chất lượng đặc trưng riêng. Thậm chí nếu có loại gạo không bị bạc bụng thì nó cũng cần có những đặc điểm khác để có thể thích nghi với điều kiện trồng trọt và được các thị trường chấp nhận.
Bước đột phá mới hạn chế gạo bạc bụng
Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) tại Phillipines đã tìm ra gen gây hiện tượng bạc bụng ở gạo để từ đó có thể thúc đẩy việc sản xuất loại gạo không bạc bụng. Phương pháp này hứa hẹn tăng 25% chất lượng gạo của các vụ thu hoạch trên toàn thế giới. Theo ông Fitzgerald, hiện tượng bạc bụng không phải là do một gen gây ra và điều này gây khó khăn trong việc loại bỏ các gen xấu ở những giống lúa mới.
Vì vậy, các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp đo mức độ bạc bụng, lập bản đồ gen của các giống lúa và sử dụng các số liệu thống kê để so sánh mức độ bạc bụng khi giống lúa có một chuỗi DNA nhất định. Họ phát hiện ra năm vùng di truyền trên năm phần của hệ gen của lúa và giúp hạt lúa tránh được hiện tượng bạc bụng trong điều kiện nhiệt độ cao.
Công nghệ mới giúp họ tạo ra bước đột phá lớn trong nghiên cứu cây lúa. Giải thích nguyên nhân hiện tượng bạc bụng ở lúa gạo là một bài toán khó mà Tiến sĩ Fitzfgerald đã dành 15 năm qua để nghiên cứu. Vì vậy, phát hiện mới là điều có ý nghĩa đặc biệt đối với cá nhân ông.
Tiến sĩ Fitzfgerald cho biết từ kết quả nghiên cứu mới, ông có thể tách bỏ những gen bất lợi ra khỏi một số giống lúa đang được gieo trồng, từ đó giúp các chương trình gây giống có thể lựa chọn được những giống lúa ít có nguy cơ bị bạc bụng nhằm tăng chất lượng hạt gạo.
Hoahocngaynay.com
Nguồn Bay Vút
