(H2N2)-Khi đeo những đồ trang sức bằng vàng hoặc platin, bạn có bao giờ nghĩ cái gì đã làm cho những kim loại quý đó xuất hiện trên Trái Đất? Câu trả lời cho vấn đề này có thể nằm trong những hiện tượng mãnh liệt nhất đã từng xảy ra trong vũ trụ, đó là các vụ va đập giữa các ngôi sao nơtron siêu đặc. Những nguyên tố nặng mà chúng ta thường thấy trên Trái Đất có lẽ đã được tạo ra bằng cách đó.
Ngay sau khi xảy ra vụ nổ nguyên thủy hình thành nên Vũ trụ – vụ nổ Big Bang – Vũ trụ chỉ chứa các nguyên tố nhẹ là hyđro và heli. Sau này, khi các nguyên liệu tạo sao ban đầu đó tương tác với nhau thì các nguyên tố nặng hơn như cacbon và oxy đã được hình thành trong các lò phản ứng hạt nhân của những ngôi sao này. Các nguyên tố nặng hơn nữa được hình thành khi các ngôi sao có khối lượng rất lớn (các supernova) bị nổ tung. Các vụ nổ như vậy cũng làm bắn tung các mảnh vụn vào vũ trụ, để sau này tạo thành các ngôi sao và các hành tinh khác.
Nhưng các nhà thiên văn học cho rằng các supernova không tạo ra nhiều nguyên tố nặng như vàng và platin. Phần lớn các kim loại nặng như vậy được tạo ra trong phản ứng nhiệt hạch, được gọi là “quá trình r”, xảy ra trong quá trình va đập giữa các ngôi sao nơtron – những phần còn sót lại sau vụ nổ một ngôi sao supernova. ở đây các hạt nhân thâu tóm các nơtron để tạo ra các nguyên tố nặng: Đôi khi các ngôi sao nơtron quay xung quanh nhau, quỹ đạo quay của chúng có thể sẽ tiến sát nhau đến mức chúng hợp lại thành một ngôi sao sau một vụ nổ mãnh liệt. Những vụ hợp nhất như vậy chỉ xảy ra với xác suất 100.000 năm một lần. Theo vật lý lượng tử và lý thuyết tương đối rộng của Einstein, các ngôi sao hợp nhất sẽ tạo thành một hố đen và bắn ra xung quanh tro nóng đặc, giàu nơtron, nhờ đó mà xảy ra các “quá trình r” và tạo thành các nguyên tố nặng mà chúng ta thấy ngày nay.
Hoahocngaynay.com
Nguồn New Scientist
