Theo tin của trang Địa lý quốc gia Mỹ, con người ai cũng biết sự tồn tại của các kim loại quý như vàng, bạc trên trái đất là đều do các vụ nổ siêu sao mới (siêu tân tinh), nhưng thực tế quá trình khởi nguồn chính xác của các nguyên tố kim loại này trước nay vẫn chưa lý giải đươc. Hiện một nghiên cứu mới nhất đã đưa ra một vài manh mối để lý giải vấn đề trên.
Đa số các nguyên tố nhẹ như hydro và helium đều hình thành sau vụ nổ, còn các nguyên tố nặng hơn như carbon và oxy lại được hình thành thông qua cơ chế tổng hợp hạt nhân trên các hằng tinh. Tuy nhiên những nguyên tố hiếm như vàng, bạc lại cần một môi trường hằng tinh cực đoan nhất mới hình thành được, chúng chỉ được sinh ra khi có vụ nổ siêu sao mới, nghĩa là hàng loạt các hằng tinh bị hủy hoại cùng lúc.
Nhà thiên văn học đại học Heidelberg Đức, Camilla Hansen nói, khi những hằng tinh vĩ đại này bị hủy diệt, chúng sẽ phân tán những vật chất mới trong không gian vũ trụ, đó chính là nguyên nhân đa số các vật chất kim loại tồn tại trên trái đất.
Để xác định một cách chính xác sự ra đời của kim loại bạc, nhóm nghiên cứu của Hansen đã sử dụng mô hình máy tính để quan sát hơn 70 nhóm hằng tính lớn. Họ tiến hành phân tích quang phổ các hằng tinh để xác định tổ hợp hóa học của chúng. Hansen cho hay: “Độ giàu phần tử của các nguyên tố hóa học có ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ đường quang phổ của chúng, điều này cũng liên quan đến nhiệt độ của các hằng tinh”.
Nghiên cứu cho thấy, khối lượng hằng tinh sản sinh ra nguyên tố bạc nhỏ hơn hằng tinh sản sinh ra vàng, cơ chế tổng hợp hạt nhân của chúng cũng hoàn toàn khác nhau, bạc được sinh ra thông qua “quá trình r” tương đối nhỏ.
Những phát hiện này đã góp phần khẳng định khối lượng các hằng tinh khác nhau sẽ sản sinh các nguyên tố kim loại khác nhau. Hansen cho rằng: “Khi các hằng tinh có khối lượng lớn gấp 8, 9 lần mặt trời bị hủy hoại thì sẽ hình thành các vụ nổ siêu sao mới, và quá trình đó chỉ có thể sản sinh ra các nguyên tố có lượng nguyên tử nhỏ hơn Palađi và Bạc, chứ không thể hình thành các nguyên tố nặng hơn”. Bà còn nói thêm: “Quá trình r còn liên quan đến các vụ nổ siêu sao mới”.
Như vậy, cho dù một hằng tinh bị nổ sẽ sản sinh ra lượng kim loại tương đối ít, chỉ là 1/100 triệu lần so với khối lượng nguyên thủy của hằng tinh đó, nhưng siêu sao mới có thể sinh ra bạc lại nhiều hơn so với siêu sao mới sinh ra vàng. Sự không cân đối về kích thước vũ trụ đã giúp chúng ta giải thích được nguyên nhân vì sao trữ lượng vàng trên trái đất lại ít hơn bạc.
Hoahocngaynay.com
Nguồn Báo Đất Việt
